Όλα τα άρθρα του/της Βασιλική Παπαϊωάννου

Οικογενειακή ζωή (Το ημερολόγιο της Αννας Φρανκ, Νανούρισμα στο γιο μου)

 

Το ημερολόγιο της Αννας Φρανκ

 

Ενότητες

Βασική ιδέα του αποσπάσματος είναι η ψυχολογία των εφήβων και οι σχέσεις τους με την οικογένεια. Η ιδέα στηρίζεται στην αντίθεση εγώ-οι άλλοι, που εμφανίζεται με την ανάπτυξη της ατομικότητας του εφήβου και την αναζήτηση της προσωπικής του ανεξαρτησίας. Οι εξομολογήσεις επίσης σε ένα ημερολόγιο ανταποκρίνονται στην εσωτερική ανάγκη του εφήβου να συνομιλήσει με τον εαυτό του και να τον κατανοήσει.

Το απόσπασμα μπορεί να χωριστεί στις πιο κάτω ενότητες:

 

1η ενότητα: «Αγαπητή Κίτυ, […] στην γκρινιάρικη διάθεση της Μαργκότ».

Τα παράπονα της Άννας με αφορμή το επεισόδιο με τη Μαργκότ

Η Άννα βρίσκει διέξοδο της στενοχώριας της στο ημερολόγιο της και στη φανταστική της φίλη, Κίτυ. Αφορμή για να γράψει είναι ο καβγάς με την αδερφή της, Μαργκότ, για ένα βιβλίο. Η μεσολάβηση των γονιών υπέρ της Μαργκότ κάνει την Άννα  να πιστεύει ότι πάντα μεροληπτούν υπέρ της αδερφής της. Θεωρεί άδικη τη μονόπλευρη υποστήριξη τους και ισχυρίζεται ότι χωρίς τη δική τους επέμβαση θα έλυνε καλύτερα τη διαφορά με την αδερφή της. Την ενοχλεί επίσης η ιδέα ότι η μητέρα και η αδερφή της έχουν ένα είδος συμμαχίας μεταξύ τους.

 

2η ενότητα: «Δεν τις αγαπώ, […] που έχει σχέση με τα ελαττώματα της».

Η σχέση της Άννας με τον πατέρα της

Η εύνοια του πατέρα της προς τη Μαργκότ πληγώνει περισσότερο την Άννα, που  του έχει αδυναμία και αποτελεί το ιδανικό της. Ζηλεύει όταν εκείνος επαινεί την αδερφή της και πιστεύει ότι η ίδια γίνεται ο αποδιοπομπαίος τράγος για όλα τα στραβά που συμβαίνουν στο σπίτι. Απαιτεί να την παίρνουν επιτέλους στα σοβαρά και. αποζητά έντονα τη στοργή του πατέρα της, ο οποίος αν και την αγαπάει, δε δέχεται να συζητά μαζί της για τα προβλήματα που της δημιουργεί η μητέρα της.

 

ενότητα: «Περισσότερο απ’ όλους τους άλλους, […] πλήρη ικανοποίηση στα παιδιά τους;».

Η άποψη της Άννας για τη μητέρα της

Η Άννα δεν μπορεί να ανεχτεί τον τρόπο που της φέρεται η μητέρα της. Δε θέλει να της μιλήσει ανοιχτά για τη σκληρή συμπεριφορά της, αλλά μερικές φορές τη\ πνίγει η αγανάκτηση και ομολογεί ότι δεν αποτελεί γι’ αυτήν το πρότυπο μητέρας. Η έλλειψη επικοινωνίας της δημιουργεί ένα μεγάλο κενό. Το μεγαλύτερο σφάλμα των γονιών της, όπως νομίζει, είναι ότι ενώ αυτή έχει τόσο μεγάλη ανάγκη από τη στοργή και τη στήριξη τους, εκείνοι δεν το καταλαβαίνουν.

 

ενότητα: «Μερικές φορές […] Δική σου, Άννα».

Οι συναισθηματικές ανάγκες της Άννας και η διάθεση αυτοκριτικής

Μέσα στη μοναξιά της η Άννα νιώθει την ανάγκη να γίνει πιο συνετή και πιο δυνατή για να τα βγάλει πέρα στη ζωή της. Το μεγαλύτερο ελάττωμά της κατά την άποψη της είναι ότι δεν καταφέρνει να ολοκληρώσει κάτι που αρχίζει, θα ήθελε να της φέρονται οι άλλοι σαν να είναι πλέον ένα υπεύθυνο άτομο και όχι το χαϊδεμένο κορίτσι που κανείς δεν παίρνει στα σοβαρά. Η ίδια αισθάνεται μεγάλη και έχει για τη ζωή ιδανικά και σχέδια. Υποστηρίζει πως είναι αναγκασμένη να ανέχεται αυτούς που καθημερινά την ενοχλούν και πιστεύει πως μόνο το ημερολόγιο και η Κίτυ είναι υπομονετικοί μαζί της. Υπόσχεται στη φανταστική φίλη της ότι θα είναι δυνατή, αλλά ομολογεί ότι της χρειάζεται και μια ενθάρρυνση από ανθρώπους που την αγαπούν.

 Ερμηνευτικές επισημάνσεις

•     Πρόθεση της Άννας Φρανκ δεν ήταν η δημοσίευση του ημερολογίου, το οποίο ήταν γι’ αυτήν περισσότερο μια διέξοδος και ικανοποιούσε μια ανάγκη συνομιλίας με τον εαυτό της.

•     Η εντύπωση ότι το έγραφε μόνο για τον εαυτό της δίνει στο γράψιμο της αυθορμητισμό και ειλικρίνεια.

•     Το κείμενο διακρίνεται για τον ώριμο προβληματισμό αλλά και την ψυχολογική αστάθεια της συγγραφέως.

•     Στο συγκεκριμένο απόσπασμα δε γίνεται αναφορά στις συνθήκες διαβίωσης και στην πολιτική κατάσταση.


 

Τεχνική της αφήγησης

 

Η αφηγήτρια              

Στο απόσπασμα, ο συντάκτης του ημερολογίου και ο αφηγητής και 0 λόγος της ταυτίζονται. Πρόκειται δηλαδή για την Άννα Φρανκ, η οποία καταγράφει τις σκέψεις της για τις σχέσεις με τα πρόσωπα της οικογένειας της. Όσα γράφει στο ημερολόγιο της απευθύνονται προς τη φανταστική της φίλη, Κίτυ, με τη μορφή αλληλογραφίας. Μετά από ένα περιστατικό, σημαντικό, όπως πιστεύει η Άννα, στην πραγματικότητα όμως συνηθισμένο και ασήμαντο μέσα σε μια οικογένεια, καταφεύγει στο ημερολόγιο της, που αποτελεί γι’ αυτήν ένα σιωπηλό συνομιλητή στον οποίο εξομολογείται με ειλικρίνεια τις σκέψεις και τα συναισθήματα της. 0 τρόπος που γράφει φανερώνει ψυχική αναστάτωση, διότι αισθάνεται αδικημένη από τους γονείς της. Μιλάει γι’ αυτούς με θυμό και κάποια μνησικακία, αλλά είναι περισσότερο αντικειμενική στις παρατηρήσεις για τον εαυτό της. 0 τόνος της είναι γενικά εξομολογητικός, παρουσιάζει όμως διακυμάνσεις. Όταν μιλάει για τους γονείς της και κυρίως για τη μητέρα της, ο τόνος της γίνεται επικριτικός («Για μένα, η μητέρα μου δεν είναι πάντα “η μητέρα”») και σε κάποια σημεία που αναφέρεται στην αδερφή της ειρωνικός («Η Μαργκότ είναι αναμφισβήτητα η πιο έξυπνη, η πιο ευγενική, η πιο όμορφη και η πιο καλή!»).

Οι σχέσεις της με τα άλλα πρόσωπα

Οι σχέσεις της αφηγήτριας με το οικογενειακό της περιβάλλον  δεν είναι αρμονικές. Απέναντι στην αδερφή της είναι ανταγωνιστική και εκδηλώνει ζήλια. Θεωρεί ότι καταφέρνει να έχει τους γονείς με το μέρος της εξαιτίας του «μισοκακόμοιρου ύφους» και της «γκρινιάρικης διάθεσης» της. Αγανακτεί επίσης, διότι ενώ η άλλη εισπράττει πάντα επαίνους για τα χαρίσματα της, η ίδια δέχεται συνεχώς επικρίσεις. Πιο προβληματική είναι η σχέση με τη μητέρα της, για την οποία πιστεύει ότι δεν της δείχνει κατανόηση και δεν ανταποκρίνεται στο μητρικό της ρόλο αν και εκείνη έχει ανάγκη από τη στήριξη της. Για τον πατέρα της τρέφει ιδιαίτερη αγάπη και τον αποκαλεί το μεγάλο της ιδεώδες», έχει όμως το παράπονο ότι ούτε αυτός τη στηρίζει ηθικά και ότι δεν είναι διατεθειμένος να ακούει τα προβλήματα της. Γενικά, πιστεύει ότι οι γονείς της δεν την προσέχουν όσο θα της άξιζε και εξακολουθούν να τη μεταχειρίζονται σαν ένα κακομαθημένο παιδί.

ψυχολογία και χαρακτήρας της

Η προβληματική σχέση της Άννας με τους γονείς της παρουσιάζεται με ειλικρίνεια, αλλά η ψυχολογική της διάθεση χαρακτηρίζεται από αστάθεια και μεταπτώσεις. Ενώ πολλές από τις απόψεις και τις κρίσεις της χαρακτηρίζονται από ωριμότητα, από την άλλη πλευρά αρκετά από τα παράπονα της θυμίζουν χαϊδεμένο παιδί που θέλει να είναι το επίκεντρο της προσοχής. Έτσι, οι αντιφάσεις που φανερώνονται στο χαρακτήρα και την ψυχολογία της είναι αρκετές. Είναι ένα κορίτσι που κακίζει τη μητέρα της, που ζηλεύει την αδερφή της, που κάνει παράπονα στον πατέρα και γενικά τα βάζει με όλους, επειδή δεν την καταλαβαίνουν. Από την άλλη πλευρά, κάποιες απόψεις της για το μητρικό ρόλο και για την ανάγκη να βρει στη μητέρα της ένα ιδανικό πρότυπο δείχνουν συνετή κρίση, δυσανάλογη με την ηλικία της. Την ίδια ωριμότητα φανερώνει και η αυτοκριτική της, καθώς παρουσιάζεται δυσαρεστημένη για την ανεπάρκεια της να ολοκληρώσει ένα έργο. Οι αντιφάσεις αυτές είναι απόλυτα φυσιολογικές στη φάση της μετάβασης από την παιδική στην εφηβική ηλικία, στην οποία βρίσκεται η Άννα. Ψυχολογικές μεταπτώσεις, παράπονα, πείσματα και ζήλιες χαρακτηρίζουν πάντα αυτή την ηλικία σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό. Η Άννα, με τα χαρίσματα και τα ελαττώματα της είναι ένας αντιπροσωπευτικός για την ηλικία της χαρακτήρας. Τη διακρίνει φιλομάθεια, εξυπνάδα, ωριμότητα, ειλικρίνεια. Παράλληλα όμως έχει εγωισμό και ζήλια και γενικά είναι απόλυτη στα συναισθήματα της. Έτσι, το μόνο που πετυχαίνει είναι να νιώθει μοναξιά ανάμεσα σε τόσους ανθρώπους και κάτω από συνθήκες που δεν της επιτρέπουν τέτοιες «πολυτέλειες».

Τα συναισθήματα που κυριαρχούν στο κείμενο είναι η λύπη και η αγανάκτηση μιας έφηβης που αισθάνεται να την πνίγει η αδικία. Η Άννα εκδηλώνει επίσης κακία για τη μητέρα και την αδερφή της και ζήλια για την προτίμηση, όπως νομίζει, του πατέρα προς την αδερφή της. Η ζήλια αυτή έχει ως αιτία την υπερβολική αγάπη της γι’ αυτόν, η οποία την κάνει απαιτητική και απόλυτη. Η έλλειψη επικοινωνίας με τους γονείς της προξενεί επίσης στην Άννα συναισθήματα μονα­ξιάς και απομόνωσης.

2o κείμενο

Το νανούρισμα του Χικμέτ

Ναζίμ Χικμέτ, ο τούρκος ποιητής παγκόσμιας εμβέλειας

Νανούρισμα στο γιο μου

http://vod-new.sch.gr/asset/detail/f2VbZdWApH8GXaPLRKeMw2jC

Νοηματική προσέγγιση

O πατέρας-ποιητής παραστέκεται στο άρρωστο παιδί του και υπαγορεύει στη μητέρα το παρακάτω ασυνήθιστο νανούρισμα.
Ο γιος μου κρυολόγησε. Καίει στον πυρετό, ύπνος δεν τον παίρνει. Τα μάτια του βγάζουνε φωτιές. Κι η μάνα του: «Να νανουρίσω το μωρό μου», λέει. «Τι να του τραγουδήσω; “Νάνι νάνι το παιδί μου” ή το “Ας κοιμηθεί να μεγαλώσει κι ύστερα πασάς να γένει”;» Μα ούτε το ένα ούτε το άλλο.
Η μάνα του γιου μου έτσι θα ‘θελα να τον νανουρίσει:

Διαβάζουμε το νανούρισμα

Κοιμήσου, σπλάχνο μου, κοιμήσου• νάνι…
Στον ύπνο σου έρχεται μια θάλασσα απέραντη. Βουνά
τα κύματά της, φουσκώνουν αφρισμένα, λυσσομανάνε…

Κοιμήσου, σπλάχνο μου, κοιμήσου• νάνι…
Στον ύπνο σου έρχεται ένα καράβι, κι εσύ στη γέφυρα
του καπετάνιου. Στα δεξιά σου, το κύμα που χτυπιέται,
και στα ζερβά σου… Για δες το που σε πολεμάει…
Μα μη σε νοιάζει, γιε μου, μη φοβάσαι! Οι μηχανές δουλεύουνε
σαν την καρδιά σου. Το σκαρί γερό και το τιμόνι στα χέρια σου…

Κοιμήσου, σπλάχνο μου, κοιμήσου• νάνι…
Πελώρια αέρινη γέφυρα δένει τα περιγιάλια.
Στ’ αστραφτερό δοκάρι της εσύ αγναντεύεις.
Κοίτα κάτω, μη ζαλιστείς. Κοίτα πάνω,
το κεφάλι σου λες κι ακουμπάει στον ουρανό…

Κοιμήσου, σπλάχνο μου, κοιμήσου• νάνι…
Τι πολλά βιβλία είν’ αυτά; Όλα τα έχεις διαβάσει;
Ρυτίδες στο μέτωπό σου, τα μαλλιά σου κατάλευκα.
Τα μάτια σου είναι τα μόνα στη γη που έχουν καταλάβει.
Το πρόσωπό σου όμορφο σαν την αιωνιότητα.
Μην αμφιβάλλεις, μη φοβάσαι μη και δεν βρήκες ό,τι έψαχνες.
Διάβαζε πολεμώντας, διάβαζε αυτό που διαβάζεις
χωρίς να το ξεχωρίζεις από τη μάχη…

Κοιμήσου, σπλάχνο μου, κοιμήσουνάνι…
Άκου• φωνές ακούς. Κοίτα τι όμορφα χρώματα που βλέπεις…
Τα χέρια σου χαϊδεύουν το μάρμαρο, και να, του δίνουν το πιο σταθερό,
το πιο ζωντανό σχήμα…

Κοιμήσου, σπλάχνο μου, κοιμήσου• νάνι…
Άφοβος σαν θαλασσινός, μάστορας δημιουργός,
φιλόσοφος γνώστης και καλλιτέχνης τολμηρός• έτσι να γίνεις…
Κοιμήσου, σπλάχνο μου, κοιμήσου• νάνι…

Νοηματική προσέγγιση

Το νανούρισμα έχει:λογοτεχνική υφή (εικόνες, παρομοιώσεις,συμβολισμούς)
 
Μακρόπνοο όραμα
 
Προτρεπτικό ύφος
 
Μέσα από το νανούρισμα προβάλλουν τα όνειρα του πατέρα για το μέλλον του γιου.Οι προτροπές / ευχές δεν αφορούν πλούτη,υγεία, ομορφιά, δόξα αλλά διαφορετικές αξίες: εσωτερική καλλιέργεια, ψυχικές δυνάμεις για αντιμετώπιση της ζωής όπως αφοβία, τόλμη,δημιουργικότητα, ενδιαφέροντα.
1. Οι πρώτες 3 στροφές συνδέονται στενά με τη φύση (σύνδεση συνηθισμένη και στα δημοτικά νανουρίσματα) και ειδικότερα, την τρικυμισμένη θάλασσα (που συμβολίζει τις δυσκολίες/φουρτούνες της ζωής) την οποία ο γιος-καπετάνιος διασχίζει με το καράβι του.Στη συνέχεια ο κόσμος του στοχασμού, της γνώσης και της τέχνης, οι ηθικές αξίες της κοινωνικής ζωής που ο πατέρας προσδοκά ότι θα διακρίνουν το γιο του: γνώση, ομορφιά,πίστη, σταθερότητα, τόλμη, αγωνιστικότητα .
2. Τρόπος ζωής η γνώση / δια βίου
3. Πνευματική και καλλιτεχνική καλλιέργεια
 
4. καλλιτεχνική δημιουργία 
Συγκεφαλαίωση:
Γεμάτος από αυτές τις καλές ελπίδες ο πατέρας προβάλλει την εικόνα του γιου του στο μέλλον και τον φαντάζεται σανπολύπλευρο, δημιουργικό και πρωτοπόρο άνθρωπο: άφοβο σαν θαλασσινό, γνώστη τηςύλης, του πνεύματος και της τέχνης.
Προτροπή για αφοβία, τόλμη,αυτοπεποίθηση,αγωνιστικότητα (τελευταία στροφή)
= δημιουργικός γνώστης της ύλης
ΠΑΡΑΛΛΗΛο ΚΕΙΜΕΝο
 Για ένα παιδί που κοιμάται

2.Το εμπόριο και ο πολιτισμός του Ισλάμ

 

Ισλαμική τέχνη

http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-8807

Πολιτιστικές αλληλεπιδράσεις Βυζαντινών και Αράβων

http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-8973

ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

Από τα μέσα του 8ου αιώνα οι Άραβες πρωταγωνίστησαν στο διεθνές εμπόριο λόγω :

α) της εξαιρετικής γεωγραφικής θέσης του Χαλιφάτου (του αραβικού κράτους) μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

β) της εκμετάλλευσης των ορυχείων χρυσού και αργύρου της Δυτικής Αφρικής και της Σαχάρας.

Από τα μέσα του 9ου αιώνα οι Άραβες ίδρυσαν εμπορικές αποικίες στις ακτές της Ινδίας, της ΝΑ Ασίας και της Κίνας. Έτσι μετέφεραν από εκεί μπαχαρικά και άλλα είδη πολυτελείας στο Βυζάντιο κερδίζοντας πολλά χρήματα.

Κατά τον 10ο αιώνα η δυναστεία των Φατιμιδών στην Αίγυπτο ανέπτυξε εμπορικές σχέσεις με την Ινδία μέσω της Ερυθράς Θάλασσας.

Γενικά στο εμπόριο οι Άραβες ήταν οι πρώτοι που :

  1. έφτιαξαν εμπορικές εταιρείες
  2. επινόησαν την εμπορική επιταγή (τσεκ)
  3. έφτιαξαν τράπεζες

Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Τα γράμματα και οι τέχνες αναπτύχθηκαν στο Ισλάμ με επίκεντρο τις μεγάλες πόλεις και κυρίως την Κόρδοβα(στην Ισπανία) και τη Βαγδάτη (στο Ιράκ).

 

  •      Ιδρύθηκαν βιβλιοθήκες
  •    Η αραβική λογοτεχνία έγινε της μόδας
  •    Δημιουργήθηκαν βιβλιοπωλεία
  •    Πολλοί χαλίφες ήταν συλλέκτες βιβλίων
  •   Οι Άραβες μετέφρασαν έργα Περσών και Ελλήνων (π.χ. Αριστοτέλη)
  •   Η τέχνη τους επηρεάστηκε από το Βυζάντιο, αλλά έμεινε στην ανεικονική τεχνοτροπία
  •  Δημιουργήθηκαν εξαιρετικά τεμένη (τζαμιά) όπως της Κόρδοβας και της Δαμασκού
  •  Φτιάχτηκαν εξαιρετικά έργα μικροτεχνίας
  •  Υιοθέτησαν την ινδική αρίθμηση (Μαθηματικά)
  •  Οργάνωσαν μακρινά ταξίδια (Γεωγραφία)
  •  Υπολόγισαν την τροχιά του ήλιου και των πλανητών (Αστρονομία)
  •  Ανακάλυψαν το θειικό οξύ και το οινόπνευμα (Χημεία)
  •  Καθιέρωσαν νέα φάρμακα και έκαναν πολύπλοκες εγχειρήσεις (Ιατρική)
  •   Εισήγαγαν στο Βυζάντιο και στη Δύση χαρτί (από την Κίνα), βερίκοκο, αγκινάρα, βαμβάκι, λεμόνι, σακχαροκάλαμο και άλλα
  •  Πολλές αραβικές λέξεις υιοθετήθηκαν από τις ευρωπαϊκές γλώσσες
  • .Πηγή:http://skapanefs.blogspot.gr/2012/11/blog-post_4277.html

%ce%b5%ce%bc%cf%80%cf%8c%cf%81%ce%b9%ce%bf-%ce%ba-%cf%80%ce%bf%ce%bb%ce%b9%cf%84%ce%b9%cf%83%ce%bc%cf%8c%cf%82-%ce%b1%cf%81%ce%ac%ce%b2%cf%89%ce%bd

Attachments

Ενότητα 3η Το χρέος του ιστορικού

  1. Κείμενο
Ἐν μὲν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ Για τον υπόλοιπο, λοιπόν, βίο
τὴν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἂν τις ἐκβάλλοι· δε θα μπορούσε κάποιος να αποβάλει αυτού του είδους την εύνοια (προς γνωστούς και φίλους)·
καὶ γὰρ φιλόφιλον εἶναι δεῖ τὸν ἀγαθὸν ἄνδρα καὶ φιλόπατριν γιατί, πράγματι, ο αγαθός άντρας πρέπει να αγαπάει τους φίλους του και την πατρίδα του
καὶ συμμισεῖν τοῖς φίλοις τοὺς ἐχθροὺς και να μισεί τους ίδιους εχθρούς που μισούν και οι φίλοι του
καὶ συναγαπᾶν τοὺς φίλους· και να αγαπά τους ίδιους φίλους (που αγαπούν και οι φίλοι του)·
ὅταν δὲ τὸ τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τις, όταν, όμως, κάποιος υιοθετεί το χαρακτήρα του ιστορικού
ἐπιλαθέσθαι χρή πάντων τῶν τοιούτων πρέπει να τα ξεχάσει όλα αυτά
καὶ πολλάκις μὲν εὐλογεῖν καὶ κοσμεῖν και πολλές φορές πρέπει να επαινεί και να τιμά
τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις τοὺς ἐχθρούς, με τους μεγαλύτερους επαίνους τους εχθρούς,
ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο, όταν οι πράξεις το απαιτούν,
πολλάκις δ’ἐλέγχειν καὶ ψέγειν ἐπονειδίστως τοὺς ἀναγκαιοτάτους, και πολλές φορές θα χρειαστεί να κατακρίνει και να κατηγορεί κατά τρόπο που ντροπιάζει τους στενούς συγγενείς,
ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθ’ ὑποδεικνύωσιν. όταν τα σφάλματα στις πράξεις τους αυτό υποδεικνύουν.
Ὥσπερ γὰρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν Όπως ακριβώς, όταν ένας ζωντανός οργανισμός χάσει τα μάτια του
ἀχρειοῦται τὸ ὅλον, αχρηστεύεται ολόκληρος,
οὕτως ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς ἀληθείας έτσι κι από την ιστορία αν αφαιρεθεί η αλήθεια
τὸ καταλειπόμενον αὐτῆς ό,τι απομένει από αυτήν
ἀνωφελὲς γίνεται διήγημα. γίνεται ανώφελο (ασήμαντο) διήγημα.

 

Πολύβιος, Ἱστορίαι 1.14.4-7

 

© Ελληνικός Πολιτισμός –  Γιάννης Παπαθανασίου


Παράλληλα κείμενα

 

Πρώτο παράλληλο κείμενο

 

Η Άννα Κομνηνή (1083-1153/4), κόρη του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Αλέξιου Α′ Κομνηνού, έγραψε σε δεκαπέντε βιβλία το ιστορικό έργο της Ἀλεξιάς. Στο έργο αυτό πρωταγωνιστικό ρόλο έχει ο πατέρας της και περιγράφονται τα γεγονότα της περιόδου 1069-1148. Στο παρακάτω απόσπασμα η συγγραφέας εκφράζει τις απόψεις της σχετικά με το χρέος του ιστοριογράφου.

 

Κείμενο
Ὅταν γάρ τις τὸ τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ, ἐπιλαθέσθαι χρὴ εὐνοίας καὶ μίσους καὶ πολλάκις κοσμεῖν τοὺς ἐχθροὺς τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις, ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο, πολλάκις δὲ ἐλέγχειν τοὺς ἀναγκαιοτάτους, ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθ´ ὑποδεικνύωσι. Διόπερ οὔτε τῶν φίλων καθάπτεσθαι οὔτε τοὺς ἐχθροὺς ἐπαινεῖν ὀκνητέον.

 

Ἅννα Κομνηνή, Ἀλεξιάς, Πρόλογος 2.3

 

Μετάφραση

Όντως, όταν κανείς αναλαμβάνει το έργο του ιστοριογράφου, οφείλει να ξεχάσει την αγάπη και το μίσος: συχνά πρέπει να στολίζει τους εχθρούς του με τους μεγαλύτερους επαίνους, όταν τα γεγονότα το επιβάλλουν, κι επίσης να ελέγχει τους πιο αγαπητούς, όταν αυτό υποδεικνύουν οι λανθασμένες πράξεις τους. Γι’ αυτό ακριβώς δεν πρέπει να διστάζει ούτε τους φίλους να κατηγορεί ούτε και τους εχθρούς να εγκωμιάζει.

(μτφρ. Α. Σιδέρη)

 

Δεύτερο παράλληλο κείμενο

 

Ο Προκόπιος (490/507 – περ. 562) έγραψε σε οκτώ βιβλία το ιστορικό έργο του Ὑπὲρ τῶν πολέμων λόγοι, το οποίο αποτελεί την κυριότερη πηγή για την ιστορία της εποχής. Στο παρακάτω απόσπασμα ο συγγραφέας εκθέτει τις απόψεις του για το χρέος του ιστοριογράφου.

 

Κείμενο

Πρέπειν τε ἡγεῖτο ῥητορικῇ μὲν δεινότητα, ποιητικῇ δὲ μυθοποιΐαν, ξυγγραφῇ δὲ ἀλήθειαν. Ταῦτά τοι οὐδέ του τῶν οἱ ἐς ἄγαν ἐπιτηδείων τὰ μοχθηρὰ ἀπεκρύψατο, ἀλλὰ τὰ πᾶσι ξυνενεχθέντα ἕκαστα ἀκριβολογούμενος ξυνεγράψατο, εἴτε εὖ εἴτε πη ἄλλῃ αὐτοῖς εἰργάσθαι ξυνέβη.

 

Προκόπιος, Ὑπέρ τῶν πολέμων λόγοι 1.1.4-5

 

Μετάφραση

 

Και πιστεύει ότι, όπως η ευστροφία είναι απαραίτητη στη ρητορική και η μυθοπλασία στην ποίηση, έτσι ακριβώς απαιτείται και η αλήθεια για την ιστορική συγγραφή. Γι’ αυτό, με βάση αυτή την αρχή, δεν απέκρυψε τα σφάλματα και τις αποτυχίες ακόμα και των πιο οικείων του, αλλά έγραψε τα πάντα με κάθε ακρίβεια, όπως πράγματι έγιναν, είτε καλά είτε κακά

 

Τρίτο παράλληλο κείμενο

 

Ο Λουκιανός στο παρακάτω απόσπασμα από το έργο του Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν εκφράζει την άποψή του σχετικά με τις αρετές που πρέπει να διαθέτει ένας ιστορικός.

 

Κείμενο

Τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεὺς ἔστω, ἄφοβος, ἀδέκαστος, ἐλεύθερος, παρρησίας καὶ ἀληθείας φίλος, ὡς ὁ κωμικός φησι, τὰ σῦκα σῦκα, τὴν σκάφην δὲ σκάφην ὀνομάσων, οὐ μίσει οὐδὲ φιλίᾳ τι νέμων οὐδὲ φειδόμενος ἢ ἐλεῶν ἢ αἰσχυνόμενος ἢ δυσωπούμενος, ἴσος δικαστής, εὔνους ἅπασιν ἄχρι τοῦ μὴ θατέρῳ ἀπονεῖμαι πλεῖον τοῦ δέοντος, ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καὶ ἄπολις, αὐτόνομος, ἀβασίλευτος, οὐ τί τῷδε ἢ τῷδε δόξει λογιζόμενος, ἀλλὰ τί πέπρακται λέγων.

 

Λουκιανός, Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν 41

Τοιοῦτον λοιπὸν θέλω τὸν συγγραφέα, ἄφοβον, ἀνώτερον ἀμοιβῶν καὶ δώρων, ἐλεύθερον, φίλον τῆς εἰλικρινείας καὶ τῆς ἀληθείας, ὁ ὁποῖος, κατὰ τὸν κωμικόν, νὰ λέγῃ τὰ σῦκα σῦκα καὶ τὴν σκάφην σκάφῃν· οὔτε εἰς τὸ μῖσος οὔτε εἰς τὴν φιλίαν νὰ χαρίζεται· νὰ μὴ φείδεται ἢ νὰ λυπῆται ἢ νὰ ἐντρέπεται νὰ γράψῃ τὴν ἀλήθειαν ἢ νὰ τήν ἀποσιωπᾷ, διὰ νὰ περιποιηθῇ· νὰ εἶνε ἴσος πρὸς ὅλους δικαστὴς καὶ ἐξ ἴσου φίλος πρὸς ὅλους, ὥστε νὰ μὴ ἀπονέμῃ εἰς κανένα περισσότερον ἀφ᾽ ὅ,τι τοῦ ἀνήκει· νὰ εἶνε ξένος πρὸς τὰ βιβλία του καὶ νὰ μὴ θεωρῇ πατρίδα καμμίαν πόλιν, ἀνεξάρτητος καὶ μὴ ὑποκείμενος εἰς κανένα βασιλέα· νὰ μὴ σκέπτεται δὲ πῶς θὰ φανοῦν εἰς τὸν τάδε καὶ τὸν τάδε ὅσα γράφει, ἀλλὰ νὰ γράφῃ ὅ,τι ἔγιναν.

 

τεστ

  1. Να βάλετε τα ουσιαστικά στις κατάλληλες πτώσεις:

τῷ                                (ὁ υἱός)                      αἱ                                 (ἡ ψῆφος)

τοῖς                             (ὁ στρατηγός)            τὸν                              (ὁ καρπός)

τῶν                              (ὁ ἵππος)                    τὴν                              (ἡ κάμηλος)

τοὺς                            (ὁ ἱατρός)                   τὰς                              (ἡ ὁδός)

τοῦ                              (ὁ ἥλιος)                      ὦ                                (ὁ δοῦλος)

τῇ                                (ἡ ὁδός)                      τῆς                              (ἡ ἔλαφος)

τὰ                                (τὸ δῶρον)                  τοῖς                             (τὸ μῆλον)

 

2. Να βάλετε τα ουσιαστικά της γ΄ κλίσης στις κατάλληλες πτώσεις:

τῶν                                (ὁ ἱερεύς)

τῷ                                     (ο γύψ)

τοῖς                                  (ὁ μάντις)

τῇ                                    (ἡ φύσις)

τὰς                                     (ἡ κτῆσις)

τοῖς                                    (ὁ κόραξ)

3. Να γράψετε τα απαρέμφατα Ενεργητικής σε όλους τους χρόνους του ρήματος κελεύω,

4. Να γράψετε τις μετοχές Μέσης  σε όλους τους χρόνους του ρήματος ὁδεύω.

5. Να σχηματίσεις τον Παρατατικό, Μέλλοντα, Αόριστο, Παρακείμενο και Υπερσυντέλικο της Οριστικής των ρημάτων:

Ενεστ. Ρηματ. θέμα Παρατ. Μέλλ. Αόρισ. Παρακείμενος Υπερσυντέλ.
μηνύω μηνύ-
ἱδρύω ἱδρυ-
φυτεύω φυτευ-
στρατεύω στρατεύ-
θύω θύ-
διώκω διώκ-
βλάπτω βλάβ-
ῥίπτω ῥιπ-
   
 
   

 

Περίληψη

%cf%80%ce%b5%cf%81%ce%af%ce%bb%ce%b7%cf%88%ce%b7

Σύνταξη της περίληψης

Α. Προετοιμασία

  1. Διαβάζω(και ξαναδιαβάζω) προσεκτικά ολόκληρο το κείμενο που μου δόθηκε για να βρω το Θεματικό Κέντρο (Θ.Κ).
  2. Μελετώ το κείμενο κατά παράγραφο:

α. διαβάζω

β.βρίσκω το νοηματικό κέντρο κάθε παραγράφου (Δίνω προσοχή και στη θεματική πρόταση)

γ. διατυπώνω ένα διευρυμένο πλαγιότιτλο (κεντρική ιδέα)

Ο διευρυμένος πλαγιότιτλος αποτελεί φράση – πρόταση με ολοκληρωμένο νόημα, διότι, πρόκειται να αποτελέσει περίοδο λόγου στη μελλοντική μου περίληψη. Ο πλαγιότιτλος εμπεριέχεται στη θεματική περίοδο  ή, αν αυτή δεν υπάρχει, στο νοηματικό κέντρο της παραγράφου.

(Κάποτε μπορεί να αντιμετωπίσω το κείμενο και κατά ενότητα, ενώνοντας 2-3 παραγράφους που έχουν νοηματική συνάφεια και βγάζοντας ένα ενιαίο νόημα.)

  1. Εντοπίζω τις διαρθρωτικές λέξειςκαθώς και τις φράσειςμε τις οποίες επιτυγχάνεται η συνοχή του ευρύτερου κειμένου(συνδετικές λέξεις και φράσεις). Βρίσκω τις νοηματικές σχέσεις που σημαίνουν για να τις μεταφέρω στο κείμενο της περίληψης.

Β. Συγγραφή περίληψης:

  • Συνδέω τους πλαγιότιτλουςτων παραγράφων (για πολύ συνοπτικές περιλήψεις) ή καταγράφω τους πλαγιότιτλους καθώς και τις πιο σημαντικές λεπτομέρειες των παραγράφων, συνδέοντάς τα με κατάλληλεςδιαρθρωτικές λέξεις.
  • Στη θεματική περίοδο της περίληψήςμου παρουσιάζω το θεματικό κέντρο του κειμένου.
  • Χρησιμοποιώ (στην αρχή, τη μέση και το τέλος, χωρίς να κάνω κατάχρηση) εκφράσεις του πλαγίου λόγου(π.χ. ο συγγραφέας υποστηρίζει, τονίζει, επισημαίνει, αντιπαραθέτει, παρουσιάζει, συμπεραίνει, προσδιορίζει…)
  • Ανά διαστήματα χρησιμοποιώ εκφράσεις που δηλώνουν τη συνέχεια του κειμένου, όπως: αρχικά, στη συνέχεια, ακολούθως, επιπρόσθετα, συμπερασματικά, καταληκτικά κ.ά.
  • Χρησιμοποιώ όρους του κειμένου, μόνο όπου είναι απαραίτητο. Για παράδειγμα, διατηρώ τα κύρια ονόματα, τους επιστημονικούς και τεχνικούς όρους. Επίσης όσες λέξεις ή φράσεις του συγγραφέα δεν επιδέχονται ισοδύναμες ή συνώνυμες, τις διατηρώ ως έχουν.
  • Δεν αντιγράφω ποτέ αυτούσιες εκφράσεις ή προτάσειςτου κειμένου (αν είναι απαραίτητο να συμπεριληφθούν, μπαίνουν σε εισαγωγικά).
  • Εκφράζομαι κυριολεκτικάκαι όχι μεταφορικά.
  • Δε σχολιάζωκαι δεν κρίνω το περιεχόμενο του κειμένου, έστω κι αν διαφωνώ μ’ αυτό.
  • Δε μιμούμαι το ύφος του συγγραφέα.
  • Δεν προσθέτω δικά μου σχόλια στην περίληψη.
  • Δε διατυπώνω δικά μου συμπεράσματα.
  • Δε γράφω τα παραδείγματα, παρά μόνο υπό προϋποθέσεις.
  • Πιθανή αρχήτης περίληψης: «Στο κείμενο αυτό ο Χ / ο συγγραφέας κλπ. αναφέρεται/διερευνά…+ (Θ.Κ)»
  • Πιθανό τέλοςτης περίληψης: «Τέλος / συνοψίζοντας / τελειώνοντας ο συγγραφέας προτείνει / συμπεραίνει / διαπιστώνει…»

Γ. ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ

  1. Η περίληψη γράφεται πρώτα στο πρόχειρο, όπου γίνονται οι απαραίτητες διορθώσεις, προσθαφαιρέσεις κλπ.  και έπειτα μεταφέρεται στο καθαρό.
  2. Διαρθρωτικές λέξεις μπορούν να είναι οι ίδιες ή παρόμοιας σημασίας με εκείνες του αρχικού κειμένου.
  3. Θα πρέπει να περιοριστεί η χρήση αναφορικών προτάσεων (ο οποίος…, που…, κλπ.) και να συμπυκνωθεί το νόημα με τη χρήση προσδιοριστικών επιθέτων.
  4. Η πύκνωση του νοήματος μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση της παθητικής σύνταξης: λέγεται, αναφέρεται, υποστηρίζεται, κλπ.

Δ. ΑΡΕΤΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ για την αξιολόγησή της

  1. Περιεχόμενο:μεταφορά των βασικών ιδεών του κειμένου ( θεματικές περίοδοι και κάποιες σημαντικές λεπτομέρειες της κάθε παραγράφου)
  2. Δομή:οι περίοδοι λόγου (τα βασικά νοήματα της περίληψης) πρέπει να χαρακτηρίζονται από συνοχή νοηματική και εκφραστική, δηλαδή να συνδέονται μεταξύ τους και να υπάρχουν αντίστοιχες διαρθρωτικές λέξεις, αντωνυμίες, λέξεις – κλειδιά.
  3. Έκφραση: Να υπάρχει εκφραστική αυτονομία και να μη χρησιμοποιούνται αυτούσιες φράσεις του αρχικού κειμένου (εξαιρούνται οι λέξεις – κλειδιά που είναι απαραίτητες για την κατανόηση του κειμένου).Να μη γίνεται κατάχρηση του πλάγιου λόγου («ο συγγραφέας πιστεύει, νομίζει, ισχυρίζεται…» κλπ.).
  4. Έκταση: Να μην ξεπερνά κατά πολύ το όριο των επιτρεπόμενων λέξεων (όριο + 10-15 λέξεις)

Γράφω σε πλάγιο λόγο, χρησιμοποιώντας συχνά φράσεις

ενεργητικής σύνταξης ή παθητικής σύνταξης
ο συγγραφέας αναφέρει, π.χ. στο κείμενο αναφέρεται…. ή
υποστηρίζει, υποστηρίζεται…, τονίζεται…,
εκφράζει την άποψη, περιγράφεται…,
τονίζει , παρουσιάζεται… κλπ
επισημαίνει,  
σχολιάζει,  
εκφράζει τον προβληματισμό τον,  
θέτει το ερώτημα,  
υπογραμμίζει την ανάγκη να,  
συνεχίζει την ανάλυση του αναφερόμενος,  
φέρνει παραδείγματα για να υποστηρίξει την άποψη πως/ότι…,  
πραγματοποιεί μια ιστορική αναδρομή στο θέμα αναφερόμενος σε…,  
αναζητά τα αίτια του φαινομένου σε…,  
απαριθμεί τα αποτελέσματα…,  
χρησιμοποιεί απόψεις μελετητών / αποτελέσματα ερευνών για να στηρίξει την άποψη πως… ,  
καταλήγει στο συμπέρασμα πως/ότι…  

Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ

Ξεκινώ τη θεματική πρόταση της περίληψης ως εξής:

¨Το άρθρο, κείμενο κ.λπ. αναφέρεται, αφηγείται, περιγράφει, πραγματεύεται, ασχολείται με, έχει ως θέμα του κ.λπ

 

 

 

 

enot2_perilipsi_theoria_paradeigma

Ο κόσμος του Ισλάμ κατά την περίοδο του Μεσαίωνα. 1. Η εξάπλωση των Αράβων

http://http://www.slideshare.net/christostsatsouris/1-42228966

Αραβική εξάπλωση (χάρτης και ιστοριογραμμή)

http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-8979

http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-8978

Το υγρό πυρ

http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-8684

 

%ce%b5%ce%be%ce%b1%cf%80%ce%bb%cf%89%cf%83%ce%b7-%ce%b1%cf%81%ce%ac%ce%b2%cf%89%ce%bd

Attachments

  • --- (13 kB)
  • - (14 kB)

Μέση φωνή βαρύτονων ρημάτων, οριστική

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/baritona.htm

Μαθαίνουμε τον σχηματισμό της μέσης φωνής και την κλίση του ενεστώτα, παρατατικού και μέλλοντα

%cf%83%cf%87%ce%b7%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b9%cf%83%ce%bc%cf%8c%cf%82-%ce%b1%cf%81%cf%87%ce%b9%ce%ba%cf%8e%ce%bd-%cf%87%cf%81%cf%8c%ce%bd%cf%89%ce%bd-%ce%bc%ce%ad%cf%83%ce%b7%cf%82

Attachments

Γ’ κλίση

 

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/c.klisi.oys.htm

Μελετάμε τα καταληκτικά διπλόθεμα σε -ις -εως και  τα μονόθεμα -ευς -εως.

Επίσης τα συμφωνόληκτα, αφωνόληκτα και ημιφωνόληκτα, μονόθεμα και διπλόθεμα

ΚΕΦ. ΔΕΥΤΕΡΟ – ΛΑΟΙ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ I. Ο ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ

Σλάβοι:

Νομάδες με ιδιότυπη πολιτική οργάνωση ► τον 6ο αι. άρχισαν τις επιδρομές εναντίον του Βυζαντίου και σταδιακά πέρασαν στην επιρροή των Αβάρων

Στις αρχές του 7ου αι. ίδρυσαν σκλαβηνίες , πολιτικά αυτόνομες νησίδες σλαβικού πληθυσμού διάσπαρτες ανάμεσα σε Έλληνες ► αφομοιώθηκαν προοδευτικά από την βυζαντινή κοινωνία.

06

Τρία στάδια εξελληνισμού των Σλάβων: 1. Στρατιωτική υποταγή στο Βυζάντιο. 2. Εκχριστιανισμός. 3. Κοινωνική και εθνολογική αφομοίωση.

Άβαροι :

Λαός ουννικής καταγωγής, που ορμώμενος από την Κεντρική Ευρώπη ενεργούσε επιθέσεις στα βαλκανικά εδάφη του Βυζαντίου.

 

4-638

2 . Ο ι Βούλγαροι και οι σχέσεις τους μ ε το Βυζάντιο

α. Ίδρυση Βουλγαρικού Κράτους Οι Βούλγαροι, φύλο ασιατικής προέλευσης, εμφανίστηκαν στο βαλκανικό χώρο στα τέλη του 7ου αι. και ύστερα από τη νίκη εναντίον των βυζαντινών στρατευμάτων το 680 ίδρυσαν κράτος μεταξύ Δούναβη και Αίμου, που αναγνωρίστηκε από την Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Βουλγαρικό έθνος: Βούλγαροι (όνομα, οργάνωση) + Σλάβοι (γλώσσα, λαϊκή βάση)

β. Σχέσεις με το Βυζάντιο Οι βυζαντινοβουλγαρικές σχέσεις χαρακτηρίστηκαν από πολέμους αλλά και εμπορικές συναλλαγές. Οι ηγεμόνες των Βουλγάρων είχαν υιοθετήσει την ελληνική ως επίσημη γλώσσα τους. Το 864 οι Βούλγαροι εκχριστιανίστηκαν

kef2_enot1_slavoi_boulgaroi_byzantio.