Σπάρτη Θήβα: Αυτό το μάθημα θα γίνει περιληπτικά. Μελετήστε το και προσπαθήστε να θυμάστε τα βασικά γεγονότα

Οι  Σπαρτιάτες μετά όμως τη νίκη τους υποστήριξαν τα ολιγαρ

Σπάρτη

Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΗΓΕΜΟΝΙΑ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΣΠΑΡΤΙΑΤΙΚΗ

χικά κόμματα στις πόλεις

ΟΙ ΤΡΙΑΚΟΝΤΑ ΤΥΡΑΝΝΟΙ

Οι Σπαρτιάτες εγκατέστησαν στην Αθήνα ένα σκληρό ολιγαρχικό καθεστώς, στο οποίο τη διοίκηση ασκούσαν τριάντα τύραννοι (Τριάκοντα τύραννοι).  Αυτό το καθεστώς κυνήγησε και σκότωσε πολλούς δημοκρατικούς πολίτες. Οι Αθηναίοι αντέδρασαν και  έδιωξαν τους Τριάκοντα Τυράννους

Η «ΚΥΡΟΥ ΑΝΑΒΑΣΙΣ»

Ο Κύρος, που ήταν σατράπης της Μικράς Ασίας κινήθηκε εναντίον του αδερφού του Αρταξέρξη προκειμένου να πάρει τον περσικό θρόνο. Στον στρατό του Κύρου συμμετείχαν και 13.000 Έλληνες μισθοφόροι. Ο στρατός του Κύρου νίκησε αλλά ο Κύρος σκοτώθηκε. Τότε, οι Έλληνες μισθοφόροι με αρχηγούς τον Σπαρτιάτη Κλέαρχο και στη συνέχεια τον Αθηναίο Ξενοφώντα, κατάφεραν να διασχίσουν το Περσικό κράτος και να φθάσουν στον Πόντο, όπου αναφώνησαν «θάλαττα, θάλαττα!». Το κατόρθωμα αυτό μας το αφηγείται ο Ξενοφών στο έργο του «Κύρου Ανάβασις».

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΠΕΡΣΙΑΣ ΚΑΙ ΣΠΑΡΤΗΣ

Μετά την αποτυχία του Κύρου, οι Πέρσες απαιτούν την υποταγή των ελληνικών πόλεων της Ιωνίας. Οι πόλεις της Ιωνίας ζητούν τη βοήθεια της Σπάρτης, επειδή οι Πέρσες θέλουν να τις υποτάξουν, και αυτή στέλνει στρατό με αρχηγό το βασιλιά Αγησίλαο. Ο Αγησίλαος κερδίζει σε όλες τις μάχες τους Πέρσες, αλλά αυτοί στέλνουν χρήματα στην Ελλάδα και ξεσηκώνουν εναντίον των Σπαρτιατών, τη Θήβα, το Άργος, την Κόρινθο και την Αθήνα. Οι Σπαρτιάτες ζητούν από τον Αγησίλαο να γυρίσει στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσει τον εσωτερικό κίνδυνο.

ΒΟΙΩΤΙΚΟΣ ή ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (395-386 π.Χ.)

Έτσι ονομάζεται ο πόλεμος μεταξύ της Σπάρτης και  του αντισπαρτιατικού συνασπισμού (Αθήνα, Άργος, Θήβα, Κόρινθος) που ενισχυόταν με περσικά χρήματα. Οι Σπαρτιάτες νικούν με αρχηγό τον Αγησίλαο, τον συνασπισμό σε μάχη στην Κορώνεια και οι Αθηναίοι, οι οποίοι έφτιαξαν νέο στόλο με περσικά χρήματα, νικούν με αρχηγό τον Κόνωνα  σε ναυμαχία στην Κνίδο τους Σπαρτιάτες.

Ο Κόνων επιστρέφει στην Αθήνα και ξαναχτίζει τα τείχη με περσικά χρήματα.

Η ΑΝΤΑΛΚΙΔΕΙΟΣ ΕΙΡΗΝΗ

Οι πόλεις είχαν πλέον κουραστεί από τους συνεχείς πολέμους. Η Σπάρτη για να τα «ξαναβρεί» με τους Πέρσες πρότεινε σε αυτούς, μέσω του Σπαρτιάτη Ανταλκίδα, μια συνθήκη ειρήνης. Αυτή ονομάστηκε Ανταλκίδειος Ειρήνη. Οι Σπαρτιάτες ανέλαβαν να την υλοποιήσουν και γι’αυτό συγκάλεσαν πανελλήνιο συνέδριο  Όλες οι πόλεις δέχτηκαν, μετά από πολλούς δισταγμούς την ντροπιαστική ειρήνη, που καθιστούσε τους Πέρσες διαιτητές των ελληνικών πραγμάτων.

Η Β’ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ

Πολλές νησιωτικές πόλεις, που αντιπάθησαν λόγω της ντροπιαστικής ειρήνης, τους Σπαρτιάτες, ζητούσαν την δημιουργία μιας νέας αθηναϊκής Συμμαχίας. Πράγματι, αποφασίστηκε η δημιουργία της Β’ Αθηναϊκής Συμμαχίας.

Θήβα

• Ποιους υποστήριξαν οι Θηβαίοι κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο;

Οι Θηβαίοι ήταν με το μέρος της Σπάρτης.

• Ποια στάση τήρησε η Θήβα μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο;

Η Θήβα μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο πρωτοστάτησε στους συνασπισμούς εναντίον της Σπάρτης.

• Ποια ήταν η κατάσταση στη Θήβα μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο;

Υπήρχαν διαμάχες μεταξύ δημοκρατικών και ολιγαρχικών, μέχρι που στις αρχές του 4^ου αιώνα π.Χ. επικράτησαν οι δημοκρατικοί με δυο σημαντικές προσωπικότητες : τον Πελοπίδα και τον Επαμεινώνδα

Η επέμβαση της Σπάρτης στη Θήβα φέρνει την εξουσία στους ολιγαρχικούς. Οι δημοκρατικοί όμως, ξαναπαίρνουν την εξουσία με αρχηγό τον Πελοπίδα.

Ο ΙΕΡΟΣ ΛΟΧΟΣ

Ο στρατός που συγκροτεί ο Πελοπίδας είναι αξιόμαχος. Κύριος πυρήνας του είναι ο «Ιερός Λόχος» : ένα στρατιωτικό σώμα 300 ανδρών που συνδέονται με στενή φιλική σχέση μεταξύ τους και είναι έτοιμοι να πεθάνουν για τη Θήβα. Ο στρατός των Θηβαίων συγκρούεται πολλές φορές με τους Σπαρτιάτες και καταφέρνει να αποκρούσει τις επιθέσεις τους.

Ο ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ

Ήταν σπουδαίος Θηβαίος στρατηγός που στάθηκε στο πλευρό του Πελοπίδα.

Η ΜΑΧΗ ΣΤΑ ΛΕΥΚΤΡΑ (371 π.Χ.)

Το 371 π.Χ. οι Θηβαίοι συντρίβουν τον στρατό των Σπαρτιατών στα Λεύκτρα της Βοιωτίας. . Η νίκη των Θηβαίων επετεύχθη χάρις το στρατηγικό σχέδιο της λοξής φάλαγγας, που εφάρμοσε ο Επαμεινώνδας.

ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΤΩΝ ΘΗΒΑΙΩΝ

1)      Ο Πελοπίδας κάνει πόλεμο εναντίον των Θεσσαλών, αλλά σκοτώνεται σε μια μάχη. 2)      Ο Επαμεινώνδας εκστρατεύει στην Πελοπόννησο και φθάνει ως τη Λακωνική.

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΣ (362 π.Χ.) Στη μάχη αυτή,  οι Θηβαίοι κέρδισαν τους Σπαρτιάτες, αλλά ο Επαμεινώνδας σκοτώθηκε. Έτσι, οι Θηβαίοι εγκατέλειψαν την Πελοπόννησο κι έπαψαν να παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα ελληνικά πράγματα.

ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΣ Η παρακμή των μεγάλων πόλεων ήταν γεγονός και το κλίμα ήταν έτοιμο για να εμφανιστεί σε λίγο μια νέα μεγάλη δύναμη, η Μακεδονία…

Η αφορμή για την εκστρατεία

Στην πολιτική σκηνή της Αθήνας κυριαρχεί ο Αλκιβιάδης. Αυτός πείθει την Εκκλησία του Δήμου, παρά την αντίθετη άποψη του Νικία, να στείλουν οι Αθηναίοι μεγάλο εκστρατευτικό σώμα στη Σικελία για να βοηθήσει τηνΈγεστα (σύμμαχο των Αθηναίων) στον πόλεμο εναντίον του Σελινούντα.

Οι αρχηγοί της εκστρατείας

Αρχηγοί ορίστηκαν τρεις στρατηγοί : ο Αλκιβιάδης, οΝικίας και ο Λάμαχος.

Οι κατηγορίες εναντίον του Αλκιβιάδη και η στάση του

Ο Αλκιβιάδης ενώ ο στόλος είχε φύγει και βρισκόταν στη Σικελία, κατηγορήθηκε ότι μεθυσμένος μαζί με τους φίλους του, τις παραμονές της αναχώρησης του στόλου, ακρωτηρίασε τις ερμαϊκές στήλες (οδοδείκτες στους δρόμους). Η αντίδραση του κόσμου ήταν φοβερή : Η Εκκλησία του Δήμου αποφάσισε να ζητήσει από τον Αλκιβιάδη να γυρίσει στην Αθήνα για να δικαστεί. Αυτός, επειδή φοβήθηκε ότι θα τον καταδίκαζαν σε θάνατο, δεν πήγε στην Αθήνα, αλλά στη Σπάρτη, όπου συμβούλευσε τους Σπαρτιάτες.

Οι συμβουλές του Αλκιβιάδη προς τους Σπαρτιάτες

α) να στείλουν ισχυρό στρατό στη Σικελία για να βοηθήσει τους Σελινούντιους και τους Συρακούσιους (που ήταν σύμμαχοί τους)

β) να καταλάβουν και να οχυρώσουν το φρούριο της Δεκέλειας στην Αττική για να απομονώσουν την Αθήνα.

Η Καταστροφή των Αθηναίων στη Σικελία

Οι Σπαρτιάτες άκουσαν τις συμβουλές του Αλκιβιάδη κι έστειλαν στρατό με αρχηγό τον ικανότατο στρατηγόΓύλιππο. Οι Αθηναίοι, έχοντας τον Αλκιβιάδη απόντα, τον Λάμαχο νεκρό (μετά από σύγκρουση με τους Συρακούσιους) και τον Νικία αντίθετο με την ιδέα της εκστρατείας, γνώρισαν την ήττα και την απόλυτη καταστροφή.

Ταυτόχρονα, οι Σπαρτιάτες οχυρώνουν τη Δεκέλεια, αποκόβοντας την Αθήνα από την ύπαιθρό της.

Ο ρόλος των Περσών

Οι Πέρσες αρχίζουν να εμφανίζονται ξανά στο Αιγαίο. Ο Αλκιβιάδης μετά από τη Σπάρτη, πάει στη Μικρά Ασία και συμβουλεύει τους Πέρσες να συντηρούν τον πόλεμο μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης. Έτσι, οι Πέρσες προσφέρουν χρήματα στους Σπαρτιάτες, οι οποίοι με αρχηγό τονΛύσανδρο αρχίζουν να φτιάχνουν ισχυρό στόλο για να κερδίσουν από τους Αθηναίους το Αιγαίο.

Οι Αθηναίοι με τη βοήθεια του Αλκιβιάδη, νικούν τους Σπαρτιάτες κι έτσι η Εκκλησία του Δήμου αποφασίζει να τον καλέσει πίσω στην Αθήνα και να τον τιμήσεις ως ήρωα. Του αναθέτει την ηγεσία του αθηναϊκού στόλου.

Το 407 π.Χ. όμως, σε ναυμαχία στο Νότιο (ακρωτήριο της Σάμου), ο αθηναϊκός στόλος χάνει. Υπεύθυνος για την ήττα θεωρείται ο Αλκιβιάδης, ο οποίος δε γυρίζει στην Αθήνα.

Οι ναυμαχίες στις Αργινούσες και στους Αιγός Ποταμούς

Το 406 π.Χ. οι Αθηναίοι με αρχηγό τον Κόνωνα νικούν τους Σπαρτιάτες στις Αργινούσες.

Τον επόμενο χρόνο όμως (το 405 π.Χ.), ο Λύσανδρος με τέχνασμα κυριεύει τα αθηναϊκά πλοία στους Αιγός Ποταμούς (κοντά στον Ελλήσποντο). Οι Αθηναίοι καταστρέφονται. Οι Σπαρτιάτες αποκλείουν και ναυτικά την Αθήνα, η οποία εξαντλημένη συνθηκολογεί το 404 π.Χ.

Η Συνθήκη

Οι Σπαρτιάτες συγκαλούν συνέδριο στη Σπάρτη για να αποφασιστεί η συνθήκη ειρήνης. Σε αυτό οι Κορίνθιοι και άλλοι σύμμαχοι ζητούν να καταστραφεί η Αθήνα και οι κάτοικοί της να πουληθούν ως δούλοι. Οι Σπαρτιάτες όμως δείχνουν σεβασμό και επιείκεια προς τους Αθηναίους και αποφασίζουν τα παρακάτω :

α) Οι Αθηναίοι να παραδώσουν όλα τα πλοία τους, εκτός από 12

β) Να κατεδαφιστούν τα Μακρά τείχη και τα τείχη του Πειραιά

γ) Να επανέλθουν όλοι οι πολιτικοί εξόριστοι

δ) Οι Αθηναίοι να ακολουθούν τους Σπαρτιάτες και να έχουν τους ίδιους φίλους και εχθρούς με αυτούς.

Τα αποτελέσματα του Πελοποννησιακού πολέμου

• Πόλεις ερημώθηκαν
• Η ύπαιθρος εγκαταλείφθηκε
• Χιλιάδες νεκροί
• Οι ηθικές αξίες κατέρρευσαν
• Οι κοινωνικές δομές ανατράπηκαν
• Η θρησκευτική πίστη αντικαταστάθηκε από την αμφισβήτηση
• Οι Πέρσες αναμίχθηκαν ξανά στα εσωτερικά της Ελλάδας

Επ

Α. Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ αποτελούταν από :
1. Αθηναίους πολίτες
2. Μέτοικους
3. Δούλους

Οι Αθηναίοι πολίτες
•    Είχαν όλες τις εξουσίες
•    Συμμετείχαν στην Εκκλησία του Δήμου
•    Είχαν τα ίδια δικαιώματα απέναντι στους νόμους
•    Έπρεπε να έχουν Αθηναίο πατέρα και Αθηναία μητέρα.

Οι μέτοικοι
•    Ήταν πολίτες άλλων ελληνικών πόλεων που είχαν εγκατασταθεί στην Αθήνα
•    Ασχολήθηκαν με το εμπόριο
•    Πλήρωναν φόρο (μετοίκιο)

Οι δούλοι
•    Ήταν οι περισσότεροι στην Αθήνα (στα χρόνια του Περικλή ήταν περίπου 200.000)
•    Άλλοι ήταν αιχμάλωτοι πολέμου, άλλοι είχαν αγοραστεί σε δουλοπάζαρα και άλλοι ήταν παιδιά δούλων.
•    Άλλοι δούλευαν σε σπίτια ή σε χωράφια, άλλοι ήταν κρατικοί δούλοι (π.χ. εργάτες, αστυνόμοι, λογιστές κλπ.) και οι πιο μορφωμένοι ήταν παιδαγωγοί σε σπίτια πλουσίων.
•    Στην Αθήνα συμπεριφέρονταν καλά στους δούλους και τους θεωρούσαν μέλη της οικογένειάς τους.

Β. ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ
•    Έμεναν μέσα στο σπίτι σε ένα ιδιαίτερο τμήμα του σπιτιού (το γυναικωνίτη) και σπάνια έβγαιναν από αυτό μόνες τους (συνήθως στις θρησκευτικές γιορτές).
•    Η ασχολία τους ήταν οι οικιακές εργασίες.
•    Επέβλεπαν τους δούλους
•    Φρόντιζαν για την ομορφιά τους
•    Ύφαιναν
•    Μεγάλωναν τα παιδιά
•    Δεν έπαιρναν μέρος στη δημόσια ζωή
•    Το μόνο αξίωμα που μπορούσαν να πάρουν ήταν αυτό της ιέρειας.

Γ. ΟΙ ΑΝΔΡΕΣ
•    Αντίθετα με τις γυναίκες, περνούσαν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας έξω από το σπίτι.
•    Έκαναν προσωπικές εργασίες
•    Σύχναζαν στα γυμναστήρια, στα δημόσια λουτρά και στα κουρεία
•    Συζητούσαν συχνά για την πολιτική
•    Συμμετείχαν στην Εκκλησία του Δήμου
•    Το βράδυ, συχνά οργάνωναν ή συμμετείχαν σε συμπόσια με τους φίλους τους, συζητώντας για την τέχνη και για τη φιλοσοφία.

Δ. ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
•    Τα κορίτσια έμεναν στο σπίτι και μάθαιναν από τη μητέρα τους τα οικιακά
•    Τα αγόρια από 7 χρονών στέλνονταν σε ιδιωτικά σχολεία.

Ε. ΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ
•    Οι Αθηναίοι έτρωγαν απλά (κυρίως λαχανικά, ελιές, παστά ψάρια και σπάνια κρέας)
•    Ντύνονταν κομψά : φορούσαν χιτώνα, ιμάτιο (πανωφόρι από ζεστό μάλλινο ύφασμα), σανδάλια. Οι πλούσιες Αθηναίες αγαπούσαν τα κοσμήματα.

http://skapanefs.blogspot.gr/2012/01/blog-post_23.html

Ως το 462 π.Χ., όταν έπεσε ο Κίμων και ανέβηκε στην εξουσία ο Περικλής, το πολίτευμα λειτουργούσε όπως στα χρόνια του Κλεισθένη το 500 π.Χ. (10 φυλές, Βουλή των 500, 10 στρατηγοί, Εκκλησία του Δήμου κλπ.) Λίγο πριν τον Περικλή, ο αρχηγός του δημοκρατικού κόμματος, ο Εφιάλτης έκανε κάποιες αλλαγές στο πολίτευμα καθιστώντας το πιο δημοκρατικό.
ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΤΟΥ ΕΦΙΑΛΤΗ
Το πιο σημαντικό σώμα ήταν η Εκκλησία του Δήμου. Όλοι οι ελεύθεροι Αθηναίοι πολίτες από 20 χρονών και πάνω ήταν μέλη της. Ο καθένας μπορούσε να μιλήσει σε αυτή τη συνέλευση, που αποφάσιζε για όλα τα σημαντικά θέματα της πόλης.
Η Βουλή των Πεντακοσίων είχε μέλη με θητεία ενός έτους, που εκλέγονταν από την Εκκλησία του Δήμου. Προετοίμαζε τα κείμενα των νόμων (προβούλευμα), τους οποίους ψήφιζε ή απέρριπτε η Εκκλησία του Δήμου.
Οι Δέκα Στρατηγοί ήταν οι ανώτατοι άρχοντες. Φρόντιζαν για την εσωτερική ασφάλεια της πόλης, την εξωτερική πολιτική και τη διοίκηση του στρατού και του στόλου.
Η Ηλιαία ήταν το πιο σημαντικό δικαστήριο με 6.000 δικαστές που είχαν θητεία ενός έτους και εκλέγονταν από την Εκκλησία του Δήμου. Η Ηλιαία χωριζόταν σε 10 τμήματα και το κάθε τμήμα είχε διαφορετικές αρμοδιότητες αντιπροσωπεύοντας την καθεμιά από τις 10 φυλές.
Οι Εννέα Άρχοντες ήταν καθαρά διακοσμητικό αξίωμα μετά από κλήρωση που γινόταν.
Ο Άρειος Πάγος, που παλαιότερα ήταν το πιο σημαντικό δικαστήριο, πλέον έχασε πολλές από τις αρμοδιότητές του, δικάζοντας μόνο υποθέσεις εμπρησμών και φόνων εκ προμελέτης.

ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ
Προκειμένου να εξασφαλίσει χρήματα η Αθήνα για τα πολλά έξοδα που είχε (στόλος, γιορτές, θέατρο, πρεσβείες κλπ.), βρήκε ένα πανέξυπνο κόλπο. Ανάγκαζε τους πλούσιους να πληρώνουν τα έξοδα, προσφέροντάς τους προβολή και δόξα. Έτσι και η πόλη έβρισκε χρήματα και οι πλούσιοι δεν γκρίνιαζαν, αφού έκαναν τη φιγούρα τους (η πόλη τους έδινε την δυνατότητα να στήσουν αναμνηστικό μνημείο τους σε περίπτωση νίκη της ομάδας τους σε αθλητικούς ή θεατρικούς αγώνες). Αυτό το κόλπο ονομάστηκε λειτουργία.

Υπήρχαν οι πιο κάτω λειτουργίες :
Τριηραρχία = αναλάμβαναν τα έξοδα για τη συντήρηση ενός πλοίου
Χορηγία = αναλάμβαναν τα έξοδα για το ανέβασμα μιας θεατρικής παράστασης.
Γυμνασιαρχία = αναλάμβαναν τα έξοδα για το φαγητό και τις προπονήσεις αθλητών.
Εστίαση = αναλάμβαναν τα έξοδα για το δημόσιο γεύμα προς τα μέλη της φυλής τους σε περίοδο γιορτών ή αγώνων.

Πηγή:http://skapanefs.blogspot.gr/2012/01/blog-post_15.html

Η λειτουργία του πολιτεύματος – Οι λειτουργίες