Κατά την ιστορική εκείνη περίοδο σημειώθηκαν κάποιες από τις πιο μεγάλες και πιο ριζικές αλλαγές με σαφές αντίκτυπο στην κοινωνική θέση των γυναικών. Η τεχνολογική έκρηξη και η μετατόπιση της γυναικείας εργασίας από το σπίτι στο εργοστάσιο, έδωσε στη γυναίκα την δυνατότητα να αρχίζει να δραστηριοποιείται ως μεμονωμένο άτομο και ξέχωρα από την οικογενειακή μονάδα. Ενώ μέχρι τότε η εκπαίδευση ήταν ρηχή και περιορισμένη στα απολύτως απαραίτητα , άρχισε σιγά σιγά να δημιουργείται η επιτακτική ανάγκη για μια πολύπλευρη και ολοκληρωμένη μόρφωση των κοριτσιών. Σταδιακά οι γυναίκες άρχισαν να προωθούνται και σε μη παραδοσιακά επαγγέλματα αν και πολλά Πανεπιστήμια με κατά παράδοση αντρικούς τομείς (όπως τα τμήματα ιατρικών και νομικών επιστημών) επέμεναν να κρατούν τις θύρες τους ερμητικά κλειστές για τις σπουδάστριες. Σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα όμως οι γυναίκες εισχώρησαν σε όλους τους κλάδους των επαγγελμάτων και άρχισαν να εργάζονται στο πλευρό των αντρών-συναδέλφων τους.

ΜΟΡΦΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ, ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ & Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ

  ΤΟ ΟΙΚΙΑΚΟ ΙΔΕΩΔΕΣ ΤΟ 19ο αι.

Οικιακό ιδεώδες γυναικών: οίκος, φροντίδα οικογένειας, α

ΑΣΤΙΚΗ ΤΑΞΗ

Οι γυναικείες ιδιότητες & της θυληκότητας προϋπόθεταν: αγνότητα, ταπεινότητα, υπακοή και οικόσιτη συμπεριφορά.    

Η οικογένεια ήταν το βασικό στοιχείο της νέας κοινωνικής οργάνωσης, με την γυναίκα να αποτελεί την καρδιά και τον άντρα την κεφαλή του σπιτιού. Ο ανδρισμός ταυτίστηκε με το ιδεώδες του κουβαλητή.

ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΤΑΞΗ

Η έμμισθη οικιακή εργασία θεωρούνταν πως διασφαλίζει την ηθική ακεραιότητα των γυναικών της εργατικής τάξης, ενώ το εργοστάσιο άρχισε να αντιμετωπίζεται ως κίνδυνος. Ωστόσο, η απασχόληση των γυναικών στο αστικό σπίτι ως υπηρετριών, ραπτριών, αντί για προώθηση της αλληλεγγύης μεταξύ των γυναικών όξυνε τις ταξικές αντιθέσεις.

Η εκδοχή του οικιακού ιδεώδους, αποτελούσε σημαντικό στοιχείο της κουλτούρας της εργατικής τάξης. Για τους άντρες το να κρατούν τις γυναίκες στο σπίτι ήταν δείγμα αξιοπρέπειας, αλλά μόνο μια μικρή ομάδα τεχνιτών, μπορούσε να συντηρήσει την οικογένεια με το μισθό της. Επιπλέον, η αντίληψη σχετικά με τη γυναικεία εργασία δεν ήταν παντού ομοιόμορφη.

 Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ.

Οι αλλαγές καθόρισαν τις συνθήκες εργασίας των γυναικών, ενώ, όπου υπήρξε στροφή στην κτηνοτροφία οι γυναίκες περιθωριοποιήθηκαν. Η έμφαση στα σιτηρά σε βάρος της γαλακτοκομίας περιόρισε το ρόλο των γυναικών

Η παγίωση της μεγάλης κλίμακας γεωργίας δε μείωσε τη γυναικεία εργασία, αφού η καλλιέργεια παρέμεινε εντατική. Αντίθετα, η γυναικεία δραστηριότητα αυξήθηκε, λόγω επέκτασης παραγωγής στην αγορά (περισσότερη εργασία).

Σε όλη την Ευρώπη, οι γυναίκες έτειναν να εγκαταλείψουν τη γεωργία όταν είχαν ευκαιρία. Εξαίρεση αποτελούν Ρωσία & Ιταλία που συνέβαλαν περισσότερο από το παρελθόν, είτε λόγω έλλειψη εναλλακτικών λύσεων, είτε για να μπορούν οι άντρες να ασχοληθούν με τη βιομηχανία.

Τα κύρια πεδία των γυναικών στην αγροτική εργασία ήταν, γεωργία & γαλακτοκομία. Παράλληλα, συμμετείχαν στις πιο σκληρές δουλειές, γεγονός που υποσκάπτει το επιχείρημα βιολογικών χαρακτηριστικών.

Δεν υπήρχε καθολικός διαχωρισμός της εργασίας.

ΑΜΙΣΘΗ & ΕΜΜΙΣΘΗ ΟΙΚΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΊΑ

Το νοικοκυριό αν και διαχρονική δραστηριότητα δεν αναγνωρίζεται η σημασία του και το πλαίσιο πραγματοποίησης της οικιακής εργασίας. Η οικιακή εργασία απαξιώθηκε, λόγω της μη πληρωμής της και θεωρούνταν μη παραγωγική, χωρίς οικονομική αξία, η οποία δεν καταγράφονταν και παρέμενε αόρατη.

Τον 19ο αι. η οικιακή εργασία αποτέλεσε γυναικείο επάγγελμα και άρχισε να ταυτίζεται με την εξάρτηση και την αιχμαλωσία. Ενώ οι άντρες απασχολούνταν στη βιομηχανία που θεωρούνταν ελκυστικότερη και με υψηλότερους μισθούς.

Το οικιακό επάγγελμα ήταν κυρίως αστικό φαινόμενο, αλλά ήταν συνηθισμένο και στα αγροτικά νοικοκυριά.

Οι τοπικές αρχές, ενορίες και ιερωμένοι έστρεφαν τα κορίτσια προς την έμμισθη οικιακή εργασία, καθώς θεωρούσαν πως εξασφάλιζε την ηθική τους ακεραιότητα, αν και η σεξουαλική βία και η παρενόχληση ήταν συχνή στον εργασιακό χώρο.

Λόγω έλλειψης πρόνοιας, οι υπηρέτριες εξαρτιόνταν από την καλή θέληση των εργοδοτών. Συνήθως τις αντικαθιστούσαν όταν ήταν άρρωστες ή ηλικιωμένες και κατέληγαν σε ανείπωτη φτώχια. Οι ψυχολογικές διαταραχές αποτελούσαν συχνό φαινόμενο. Επίσης, οι εργοδότες αρνούνταν συνήθως την παροχή συστατικών επιστολών, κάτι που δυσχέραινε την εξεύρεση νέας εργασίας και στόχευε στον περιορισμό της κινητικότητας στην εργασία και στην εξεύρεση καλύτερης θέσης.

 Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

Τον 19ο αι., η πολυπλοκότητα οργάνωσης της εργασίας στον εργασιακό χώρο, παρατηρείται σε επίπεδο εξειδίκευσης και καταμερισμού κατά φύλο και ηλικία.

Τα μεγάλα εργοστάσια δημιουργούσαν καταμερισμό της εργασίας, που περιλάμβανε ανειδίκευτες εργασίες, που μπορούσαν να γίνουν είτε στο χέρι, είτε με μικρές μηχανές στο σπίτι.

Σ’ όλη την Ευρώπη, πολλές διαδικασίες μεταφέρθηκαν στα εργοστάσια και σε μεγάλα εργαστήρια, κυρίως μεταξύ 1820-1870. Όμως η συγκεντροποίηση δε συνέβη χρονολογικά ή γεωγραφικά ταυτόχρονα. Η σημαντική αλλαγή ήταν η συγκεντροποίηση και ο καταμερισμός εργασίας που οδηγούσαν σε εξειδίκευσή και «απ-ειδίκευση». Οργανωτικές αλλαγές μετέβαλλαν τα μοντέλα εργασίας. Αναπαράγονταν χειρονακτικές πρακτικές σε μεγάλη κλίμακα που καθυστέρησαν τη μετάβαση σε ατμοκίνητα εργοστάσια.

Παρά την αύξηση της γυναικείας εργασίας στα εργοστάσια, η νέα εργασία δεν παρείχε αρκετές ευκαιρίες.

Η πλειοψηφία των γυναικών στα εργοστάσια ήταν ανύπαντρες και νέες. Από τις παντρεμένες, περισσότερες θέσεις είχαν όσες δεν είχαν παιδία και λιγότερες όσες είχαν παιδιά κάτω των 5 ετών. Επίσης, το ποσοστό των εργαζόμενων γυναικών έφθινε όσο μεγάλωναν τα παιδιά και μπορούσαν να εργαστούν. Ενώ υπήρχαν ενδείξεις πως μητέρες και κόρες άλλαζαν ρόλους στην εργασία.

 ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Τον 19ο αι, σε συνεργασία με άντρες, συχνά λόγω νομικών παραγόντων, είχαν επιχειρήσεις, ενώ οι χήρες διατηρούσαν τις επιχειρήσεις του άντρα τους.

Οι οικογενειακές επιχειρήσεις ήταν συνήθως άτυπες. Οι γυναίκες ήταν βασικοί εταίροι ετοίμαζαν τα γεύματα, παρέχοντας στέγη, εργασία και πλύσιμο στο εργατικό δυναμικό. Επίσης, διοικούσαν το νοικοκυριό, ασχολούνταν με τους πελάτες, επόπτευαν το εργαστήριο κατά την απουσία του άντρα τους.

Γυναίκες με μικρό κεφάλαιο συχνά το επένδυαν σε ανεξάρτητες επιχειρήσεις, ξεχωριστά από τις οικογενειακές και πουλούσαν για λογαριασμό τους.

Χήρες τεχνιτών, συχνά επένδυαν την προίκα ανοίγοντας μικρές επιχειρήσεις. Πολλές ήταν πλανόδιοι έμποροι. Άλλες, νοίκιαζαν δωμάτια που παρείχαν υπηρεσίες.

Από τα μέσα του 19ου, επαγγέλματα όπως: νοσοκόμες, δασκάλες, υπάλληλοι προσέφεραν νέες προοπτικές.

  Ο ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΣ ΜΙΣΘΟΣ

Η ταύτιση της εργασίας με τη μισθωτή εργασία τον 19ο αι., οδήγησε στη θεώρησή της ως αρσενικής ιδιότητάς. Σ’ όλη την   Ευρώπη, ο άντρας έπρεπε να συντηρεί τον ίδιο, την γυναίκα και τα παιδιά.

Από θεωρητικούς της πολιτικής οικονομίας, ο γυναικείος μισθός ορίζονταν ως συμπληρωματικός, με συνέπεια την τεράστια ασυμμετρία μισθών και παγίωση της αντίληψης πως οι γυναίκες εξαρτώνται από τους άντρες για τη συντήρησή τους. Οι μισθοί των αντρών κάλυπταν το κόστος συντήρησης και αναπαραγωγής, ενώ των γυναικών δεν επαρκούσε ούτε για τις ίδιες. Η εργασία τους θεωρούνταν μη παραγωγική.

Αφενός ο μισθός των γυναικών ήταν μικρός γιατί η εργασία τους θεωρούνταν μη παραγωγική, αφετέρου ο χαμηλός μισθός θεωρούνταν απόδειξη χαμηλής παραγωγικότητας. Τα γυναικεία αγαθά πωλούνταν φθηνότερα, λόγω απαξίωσης της γυναικείας εργασίας. Σ’ όλη την Ευρώπη, ο γυναικείο μισθός κυμαίνονταν μεταξύ 1/3 έως ½ του αντρικού.

Το κίνημα για τη χειραφέτηση της γυναίκας Στη διάρκεια του 19ου αιώνα πολλές γυναίκες άρχισαν να εργάζονται σε εργοστάσια και άλλες επιχειρήσεις. Απέκτησαν, έτσι, οικονομική ανεξαρτησία και άρχισαν να διεκδικούν τη νομική και πολιτική τους χειραφέτηση. Το 1903 η Αγγλίδα Έμελιν Πάνκχορστ ίδρυσε την Κοινωνική και Πολιτική Ένωση Γυναικών, που μαχόταν για την παραχώρηση πολιτικών δικαιωμάτων στις γυναίκες, πράγμα που επιτεύχθηκε, στη διάρκεια του 20ού αιώνα, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Σουφραζέτες: Πληροφορίες

Συνταγές μαγειρικής

• Το δώρο στο της Κρεμόνας: Ψητό κατσικάκι παραγεμισμένο με σκόρδο, κρεμμύδι και πράσο, κατά το σερβίρισμα το περιέχυναν με γάρο. Ο Λιουπράνδος της Κρεμόνας επίσημος προσκεκλημένος του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά είχε εκφρασθεί με δυσμενή σχόλια για την μαγειρική του Βυζαντίου και ιδιαίτερα για τον “γάρο”.
• Κρασάτον ή ξιδάτον λαγομαγείρευμα: Οι Βυζαντινοί αγαπούσαν να μαγειρεύουν τον λαγό μέσα σε κόκκινο κρασί ή σε ξίδι, με την προσθήκη πιπεριού, γαρίφαλου και νάρδου (βαλεριάνα). Για να ενισχύσουν τη γεύση προσέθεταν, κατά το μαγείρεμα και λίγο χοιρινό κρέας. 
• Όρνις μονθυλευτή: Άφηναν ένα κοτόπουλο για λίγες ώρες σε κρασί ή ξίδι, με διάφορα καρυκεύματα (πιπέρι, γαρίφαλο, κανέλα, μοσχοκάρυδο). Μετά το παραγέμιζαν με ψίχα ψωμιού, αμύγδαλα και άλλα καρυκεύματα. Συχνά, προσέθεταν σταφίδες, κουκουνάρια και ψιλοκομμένα μανιτάρια. Σιγόβραζαν το κοτόπουλο σε κρασί ή το έψηναν στο φούρνο μέσα σ΄ ένα καλά κλεισμένο πήλινο σκεύος, αφού το άλειφαν καλά με βούτυρο.
• Λοκάνικα: Γέμιζαν τα έντερα του σφαγίου με κρέας “αρβελισμένον” (κιμά) ή αίμα. Σέρβιραν με σάλτσα από κόκκους “σινάπεως” (μουστάρδα) και πιπέρι. Συνόδευαν με ψητά αγριοκρέμμυδα και σπαράγγια με “ελαιόγαρο” ή “οξύγαρο”. 
• Λαπάρα μονθυλευτή: Γέμιζαν τη χοιρινή κοιλιά με ποικίλα εδέσματα και αρτύματα, όπως λεπτά τεμάχια κρέατος αρτυμένα με πιπέρι για επίσημα γεύματα ή αίμα ή σταφίδες
• Χοιρινομαγειρεία εμβαπτισμένη σε οξύ μελί: Ετοίμαζαν μαρινάτα από ξύδι και μέλι, όπου άφηναν το χοιρινό για μερικές ώρες. Κατόπιν έψηναν το κρέας σε πήλινο στο φούρνο μαζί με κολοκύθι ή λάχανο φρέσκο ή “αλμαία κράμβη” (λάχανο τουρσί).

Βυζαντινά γλυκά

βυζαντινό ή δούλκιο

Εκτέλεση:

Για τη βάση του γλυκού

Χτυπάμε το βούτυρο για λίγη ώρα. Προσθέτουμε τους κρόκους και το ξύσμα πορτοκαλιού. Στο μεταξύ χτυπάμε τα ασπράδια μαρέγκα. Προσθέτουμε εναλλάξ το σιμιγδάλι που έχουμε ανακατέψει με το μπέικιν πάουντερ, τη 1 κ.γ κανέλα, το γαρίφαλο, τα καρύδια, το σουσάμι και τέλος τη μαρέγκα. Βουτυρώνουμε και πασπαλίζουμε με αλεύρι με ένα ταψί. Ρίχνουμε το μείγμα και ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 βαθμούς για 40 λεπτά.

Για το σιρόπι

Ανακατεύουμε τα υλικά και βράζουμε σε χαμηλή φωτιά για 10 λεπτά. Αρωματίζουμε με το ανθόνερο.

Για την κρέμα Α

Βάζουμε στην κατσαρόλα το αλεύρι και τη ζάχαρη. Ρίχνουμε τους κρόκους χτυπημένους με λίγο γάλα χλιαρό και ανακατεύουμε και στη συνέχεια ρίχνουμε και το υπόλοιπο γάλα και την κανέλα. Ανακατεύουμε μέχρι να πήξει η κρέμα. Στο τέλος κατεβάζουμε από την φωτιά, όταν κρυώσει λίγο η κρέμα ρίχνουμε μέσα τα ασπράδια χτυπημένα μαρέγκα και ανακατεύουμε καλά.Βάζουμε στο ψυγείο.

Για την κρέμα Β

Βάζουμε στην φωτιά το γάλα με το άνθος Γιώτη και τη ζάχαρη και ανακατεύουμε συνεχώς. Μόλις πάρει βράση, κατεβάζουμε από τη φωτιά και ρίχνουμε το φρέσκο βούτυρο και τους κρόκους ελαφρά χτυπημένους. Ανακατεύουμε να ενωθούν όλα τα υλικά καλά και βάζουμε στο ψυγείο.

Για τη συναρμολόγηση

Βγάζουμε το γλυκό από το φούρνο και το περιχύνουμε με το σιρόπι όσο είναι ακόμα ζεστό. Το αφήνουμε να κρυώσει και το πασπαλίζουμε με την άχνη ζάχαρη. Το βάζουμε για λίγο στο γκριλ να καραμελώσει. Όταν κρυώσει το πασπαλίζουμε με την υπόλοιπη κανέλα. Απλώνουμε την κρέμα Α σε ένα παχύ στρώμα και βάζουμε στο ψυγείο για 2 ώρες. Αφαιρούμε από το ψυγείο και απλώνουμε και τη δεύτερη κρέμα σε μία λεπτή στρώση.

Προαιρετικά στο σερβίρισμα ρίχνουμε λίγο γλυκό κουταλιού ή πασπαλίζουμε με κανέλα ή γαρίφαλο.

Αυτή΄η συνταγή είναι από μετάφραση λατινικού κειμένου και ως εκ τούτου τροποποιημένη με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μοντέρνα υλικά. Είναι ένα από τα γλυκά που χρησιμοποιούσαν σαν επιδόρπια στο Βυζάντιο. Το έχω φτιάξει 2-3 φορές αλλά δεν το έχω δοκιμάσει ποτέ γιατί δεν μπορώ τα σιρόπια. Έχει αποσπάσει καλές κριτικές από τους λάτρεις των πολύ γλυκών. Ελπίζω να σας αρέσει.

Ροζέδες

Υλικά

Σαμσάδες

Συστατικά:

Για τη γέμιση

http://www.slideshare.net/thomaidoueva/ss-35399660

Η διατροφή στο Βυζάντιο

Κυνηγετική σκηνή 11ος αι., Σινά, μονή Αγίας Αικατερίνης

Η οικογένεια της βυζαντινής περιόδου, όταν καθόταν για φαγητό γύρω από το στρωμένο με το μενσάλι τραπέζι, είχε μπροστά της διάφορα σκεύη για τις τροφές και τα ποτά. Γύρω γύρω, στα πόδια των συνδαιτημόνων, ακουμπούσε το μανδήλι, ένα ενιαίο και μακρύ ύφασμα που χρησίμευε για το σκούπισμα των χεριών.

Στη διατροφή των Βυζαντινών βασικό ρόλο είχαν το ψωμί, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα δημητριακά, που τα μαγείρευαν με διάφορους τρόπους. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος μαγειρείας ήταν το βράσιμο, όπως ειρωνικά μας αφήνει να καταλάβουμε και η βυζαντινή παροιμία “αργώ μαγείρω πάντα έκζεστα”, δηλαδή “ο τεμπέλης μάγειρας όλα τα μαγειρεύει βραστά”.

Οι Βυζαντινοί έτρωγαν επίσης πουλερικά, που υπήρχαν σχεδόν σε κάθε σπίτι, καθώς και αυγά, με τα οποία έφτιαχναν τα περίφημα σφουγγάτα, τις γνωστές μας ομελέττες, που αναφέρονται και από τον Θεόδωρο Πρόδρομο. Από το γάλα έφτιαχναν τυριά όπως το ανθότυρο, το βλάχικο και το κεφαλίτζιν.

Κρέας εξασφάλιζαν και με το κυνήγι, αγαπημένη απασχόληση των ανδρών που τους παρείχε συνάμα ευκαιρίες για προσωπική διάκριση. Κυνηγούσαν με σκυλιά και γεράκια. Δεν περιφρονούσαν όμως και άλλες μεθόδους όπως τις παγίδες, τα δίχτυα και τις ιξόβεργες.

Τα μεγαλύτερα ζώα αποτελούσαν ακριβότερη και λιγότερο διαδεδομένη τροφή. Τα χοιροσφάγια, που γίνονταν κάθε χειμώνα, προμήθευαν την οικογένεια με τα λουκάνικα, τα παστά και το μαγειρικό λίπος όλης της χρονιάς. Το αρνί ήταν προσιτό μόνο στα πιο ευκατάστατα νοικοκυριά. Σπανιότερα έτρωγαν οι Βυζαντινοί τα βοοειδή, μια και τα χρησιμοποιούσαν κυρίως για την καλλιέργεια των χωραφιών. Αγαπούσαν επίσης τα κάθε λογής ψάρια, φρέσκα ή παστά, και τα θαλασσινά.

Τα διάφορα κρασιά, για τα οποία φημιζόταν η Μακεδονία, καθώς και τα φρούτα, συνόδευαν τα τραπεζώματά τους μαζί με μελωμένα και σιροπιαστά γλυκά.

Τα γεύματα μπορούσαν να είναι απλά αλλά και εξαιρετικά πολύπλοκα και πλούσια, ανάλογα με την οικονομική κατάσταση κάθε οικογένειας. Εξάλλου, όπως και οι ίδιοι έλεγαν, καταλαβαίνει κανείς “από του γεύματος τον πίθον”.